Wanneer is BHV verplicht?

Bedrijfshulpverlening (BHV) is in veel organisaties onmisbaar om bij calamiteiten snel en doelgericht op te treden. Maar is BHV altijd verplicht? In dit artikel behandelen we de wettelijke basis, welke factoren bepalen of je BHV moet regelen en geven we praktische tips voor kleine én grote bedrijven.

Wettelijke grondslag: Arbowet en Arbobesluit

De verplichting tot BHV vloeit voort uit de Nederlandse Arbowet en het bijbehorende Arbobesluit. Deze kaders verplichten werkgevers om maatregelen te nemen voor de veiligheid en gezondheid van werknemers:

• Arbowet (artikel 14): Werkgevers moeten zorgen voor BHV’ers en de noodzakelijke organisatie rond bedrijfshulpverlening.
• Arbobesluit (artikel 2.4): Specificeert dat er voldoende BHV’ers aanwezig moeten zijn op basis van aard, omvang en risicoprofiel van de organisatie.

Kort samengevat: zodra uit de wettelijke Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) blijkt dat hulpverlening bij incidenten niet is afdoende gewaarborgd, is BHV verplicht.

Risico-Inventarisatie & ­Evaluatie (RI&E)

Een RI&E is de eerste stap om te bepalen of BHV noodzakelijk is:

1. Identificeer gevaren in de organisatie (brand, ongevallen, medische noodsituaties).
2. Beoordeel de risico’s op ernst en kans.
3. Stel plan van aanpak op, waarin BHV-organisatie (aantal, functieprofielen, oefenfrequentie) is opgenomen.

Een bedrijf zonder RI&E of met een onvolledige RI&E voldoet niet aan de Arbowet en loopt risico op boetes en onveilige situaties.

Aantal medewerkers en bedrijfsgrootte

Er bestaat geen harde ondergrens voor het aantal medewerkers waarbij BHV verplicht wordt; de RI&E geeft de doorslag. Toch geldt in de praktijk:

• Kleine organisaties (1–5 werknemers): Vaak is één BHV’er voldoende als de risico’s beperkt zijn.
• Middelgrote bedrijven (6–50 werknemers): Meerdere BHV’ers nodig om dekking in verschillende shifts en afdelingen te waarborgen.
• Grote organisaties (50+ werknemers): Volledige BHV-organisatie met ploegleiders, voorposten en coördinatoren.

Let op: ook bedrijven zonder eigen personeel (bijvoorbeeld eenmanszaken) waar publiek of derden komen (bv. kapsalon, sportschool) moeten BHV regelen.

Specifieke branches met extra verplichtingen

Sommige sectoren kennen extra eisen of standaarden rondom BHV:

• Zorg en verpleging: Strikte ontruimingsprocedures, medicatietoediening en agressiebeheersing.
• Onderwijs: Aandacht voor kwetsbare groepen en ontruiming van grote verblijfsruimtes.
• Horeca en evenementen: Hoeveelheid bezoekers, nachtbijeenkomsten en rokerige ruimtes verhogen risico’s.
• Productie en bouw: Gevaarlijke machines en stoffen vereisen gespecialiseerde BHV-ers.

Voor branches met verhoogde risico’s bestaan vaak branche-organisaties of keurmerken (bv. NEN 8112) die aanvullende normen opleggen.

Uitzonderingen en bijzondere situaties

Hoewel de Arbowet uitgebreid is, zijn er enkele situaties die nog extra aandacht verdienen:

1. Thuiswerkers: In principe hoeft thuis geen BHV georganiseerd te worden, tenzij thuiswerk binnen een grotere bedrijfsstructuur valt.
2. Pop-up events en tijdelijke locaties: Wél BHV verplicht; organiseer een “mobiele BHV-organisatie” voor de duur van het evenement.
3. Gevaarlijke stoffenvergunning: BHV-plan moet aansluiten bij externe (brandweer) vergunningseisen.

Praktische tips voor kleine organisaties

Voor MKB’ers en start-ups kan BHV als bureaucratisch overkomen. Met deze tips organiseer je snel en betaalbaar:

• Combineer taken: Laat een administratief medewerker ook BHV-taken op zich nemen (voorpostfunctie).
• Inhuur van externe BHV’ers: Flexibele schil zonder eigen personeel op te leiden.
• Digitale BHV-trainingen: Voordelig voor de theorie, aangevuld met één praktische groepssessie per jaar.
• Oefenen in simulaties: Werk met eenvoudige scenario’s; een half uur per kwartaal is vaak al effectief.

BHV in de bedrijfscultuur verankeren

Verplicht of niet: BHV werkt het beste als het deel wordt van de dagelijkse bedrijfscultuur:

• Regelmatige oefeningen (minimaal één keer per jaar volledige evacuatie, kwartaalcheck blusmiddelen).
• Interne communicatie: Duidelijke instructies, routekaarten en een interne BHV-app.
• Evaluatie en bijsturing: Na elke oefening of incident meteen verslag én plan van aanpak opstellen.

Conclusie

Wanneer is BHV verplicht? Kort gezegd: altijd zodra uit de RI&E blijkt dat hulpverlening bij calamiteiten niet gegarandeerd is. De Arbowet en het Arbobesluit vormen de juridische basis, maar de praktische invulling verschilt per organisatiegrootte en branche. Zelf een RI&E uitvoeren, bepalen hoeveel BHV-ers je nodig hebt en zorgen voor regelmatige training en oefening zijn cruciaal voor een veilige werkomgeving én om boetes te vermijden.

Meer over BHV-cursusverplichting

Wil je precies weten welke medewerkers verplicht zijn om een volledige BHV-cursus te volgen, hoe vaak je die moet herhalen en wat de wettelijke onderbouwing is? Lees dan het artikel: “Is een BHV-cursus verplicht voor werknemers?”.